Μια έκθεση που δημοσιεύτηκε τον περασμένο Φεβρουάριο από τρεις ειδικούς επιστήμονες στα λοιμώδη νοσήματα της Κλινικής Μάγιο, προτρέπει τους γιατρούς, με βάση τις οδηγίες της Εταιρείας Λοιμωδών Νοσημάτων της Αμερικής, να αφήσουν την προσέγγιση «one size» για όλους τους ασθενείς.
Υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες οι οποίοι πρέπει να λαμβάνονται υπ'όψιν πριν από τη χορήγηση ενός αντιβιοτικού, όπως τονίζουν οι ειδικοί, όπως :
- Να ελέγχεται η κατάσταση νεφρών και ήπατος. Να λαμβάνονται ανάλογα με την πραγματική ηλικία.
- Να υπάρχει ιδιαίτερη προσοχή σε περίπτωση εγκυμοσύνης και θηλασμού, αφού κάποια αντιβιοτικά μπορεί να επιδράσουν βλαπτικά στο έμβρυο και το νεογνό. Μάλιστα, ο κίνδυνος γενετικών ανωμαλιών λόγω φαρμάκων είναι υψηλότερος στο πρώτο τρίμηνο της κύησης.
- Να ενημερώνεται ο γιατρός για τυχόν αλλεργίες που έχει ο ασθενής.
- Να ενημερώνεται ο γιατρός τόσο για κάποια πρόσφατη χρήση αντιβιοτικών του ασθενή.
Τα πρωτεία έχει η Ελλάδα μεταξύ 28Ευρωπαικών χωρών σε ότι αφορά την κατανάλωση αντιβιοτικών και την ανοχή των μικροβίων. «Εχουμε τεράστιο πρόβλημα και δεν έχουμε βελτιωθεί καθόλου», λέει η λοιμωξιολόγος, αναπληρώτρια καθηγήτρια Παθολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Κυριακή Κανελλακοπούλου. «Το μεγάλο πρόβλημα στην Ελλάδα είναι τα gram αρνητικά μικρόβια. Η ανθεκτική κλεπσιέλα πνευμονίας, που είναι ένα τοξικό, πολύ λοιμωξιογόνο μικρόβιο, ενδημεί πια μονίμως εδώ και 4-5 χρόνια σε όλα τα τριτοβάθμια νοσοκομεία της χώρας – και δεν την πιάνει τίποτα (είναι πολυανθεκτική έως πανανθεκτική)!».
Η εξάπλωση μάλιστα των ανθεκτικών στελεχών των μικροβίων οφείλεται κυρίως στη μη τήρηση των μέτρων υγιεινής, ιδίως του πλυσίματος των χεριών, αναφέρει η κ. Κανελλακοπούλου. Όμως, όχι μόνο όμως στα νοσοκομεία, αλλά και μέσα στην ελληνική κοινότητα, πολλά αντιβιοτικά χάνουν την αξία τους λόγω της κατάχρησής τους. Μελέτη σε 1.936 ουροκαλλιέργειες από διάφορα εργαστήρια της χώρας, η οποία δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση «International Journal of Antimicrobial Agents», δείχνει ότι το κολοβακτηρίδιο (Ε. Coli) – το πιο κοινό μικρόβιο – ήταν ανθεκτικό κατά 25,8% στην αμοξισιλίνη, κατά 19,2% στην κοτριμοξαζόλη, κατά 14,9% στην κεφαλοθίνη, κατά 10,7% στη ντροφουραντοΐνη κ.ά.
Τα πολυανθεκτικά μικρόβια, όπως επισημαίνει το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου Νοσημάτων, μπορούν να προκαλέσουν μεγάλο εύρος λοιμώξεων: από ουρολοίμωξη, πνευμονία και δερματική νόσο έως διάρροια και βακτηριαιμία.
Τι οδηγεί στην κατάχρηση;
Ένας στους 4 Ελληνες πήρε αντιβιοτικά μέσα στο τελευταίο εξάμηνο, σύμφωνα με δημοσκόπηση της εταιρείας Μέτρον - Ανάλυσις σε δείγμα άνω των 2.000 ανθρώπων σε όλη τη χώρα για λογαριασμό της Δ’ Παθολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, ποσοστό πολύ υψηλό για τον γενικό πληθυσμό, σύμφωνα με την κ. Κανελλακοπούλου.
Η άγνοια αλλά και η σύγχυση των Ελλήνων πάνω στο θέμα των αντιβιοτικών οδηγούν στην κατάχρηση. την ερώτηση «Τα αντιβιοτικά θεραπεύουν το κρυολόγημα, τη γρίπη κ.λπ.;» το 38% απάντησε λανθασμένα«ναι». Αυτό δείχνει ανάλογη έρευνα αφού στην ερώτηση «Τα αντιβιοτικά ρίχνουν τον πυρετό;» το 35% απάντησε επίσης λανθαμένα θετικά. Και στην ερώτηση «Τα αντιβιοτικά σκοτώνουν τους ιούς;» το 64% απάντησε λάθος «ναι».
Πώς να χρησιμοποιούμε σωστά τα αντιβιοτικά;
Ακολουθούν μερικές συμβουλές για την ορθή χρήση των αντιβιοτικών, σύμφωνα με το ένθετο Υγεία, στα Νέα.
- Μην παίρνετε ποτέ μόνοι σας αντιβιοτικά.
- Μην επιμένετε στον γιατρό να σας δώσει αντιβιοτικά που δεν χρειάζονται.
- Μη ζητάτε από τον φαρμακοποιό να σας συστήσει αντιβιοτικό (απαγορεύεται από τον νόμο να το κάνει).
- Συμβουλευτείτε γιατρό εάν τα συμπτώματα είναι πολύ έντονα (π.χ. πολύ υψηλός πυρετός ή έκκριση πύου από το αυτί), εάν επιμένουν πάνω από μία εβδομάδα (εκείνος θα κρίνει εάν υπάρχει επιμόλυνση με μικρόβια ή πρόκειται για αλλεργία) ή εάν πρόκειται για βρέφος ή ηλικιωμένο.
- Μην παίρνετε αντιβιοτικά στις ιογενείς αναπνευστικές λοιμώξεις (κοινό κρυολόγημα, συνάχι, βήχας, πονόλαιμος, γρίπη κ.ά.), γιατί αυτά δεν καταπολεμούν τους ιούς. Ανακουφίστε τα συμπτώματα με απλά μέσα, όπως ήπια αντιπυρετικά, παυσίπονα και αποσυμφορητικά, ανάπαυση, πολλά υγρά, διακοπή του καπνίσματος, ύγρανση της ατμόσφαιρας κ.ά.
- Να προτιμάτε τα αντιβιοτικά στενού – και όχι ευρέως – φάσματος όταν η λοίμωξη το επιτρέπει (έτσι δεν γίνονται και άλλα βακτήρια ανθεκτικά).
- Να μη μειώνετε τη διάρκεια της θεραπείας με αντιβιοτικά ή τις δόσεις τους, ούτε να αλλάζετε τη συνιστώμενη από τον γιατρό συχνότητα λήψης τους.
